Ποιοι είναι ευάλωτοι στις εξαρτήσεις

Ψυχικές νόσοι

Οι γιατροί γνωρίζουν καιρό τώρα πως οι πάσχοντες από ορισμένα ψυχιατρικά νοσήματα – μεταξύ αυτών διαταραχές της ψυχικής διάθεσης, του άγχους και της προσωπικότητας – διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εθισμού. Σύμφωνα με επιδημιολογική μελέτη του Εθνικού Ιδρύματος Ψυχικής Υγείας (ΝΙΜΗ) των ΗΠΑ, οι ψυχικώς πάσχοντες έχουν σχεδόν τριπλάσιες πιθανότητες να εκδηλώσουν και μια διαταραχή εθισμού σε σύγκριση με τους μη πάσχοντες.

Αντίστοιχα, το 60% όσων πάσχουν από εθισμό σε μια ουσία έχουν και κάποιο ψυχικό νόσημα. Ωστόσο, παραμένει ασαφές εάν ο εθισμός προδιαθέτει στην εκδήλωση ψυχικού νοσήματος ή το αντίστροφο. Οι ασθενείς τις χρησιμοποιούν για να «θεραπεύσουν» τη δυστυχία τους.Ορισμένες διαταραχές της προσωπικότητας επίσης αυξάνουν τις πιθανότητες χρήσης ουσιών και αλκοόλ. Οι πάσχοντες από ναρκισσισμό συχνά έλκονται από τα διεγερτικά, όπως η κοκαΐνη, τα οποία τους παρέχουν μια ψευδή αίσθηση ισχύος και αυτοπεποίθησης.

Το περιβάλλον

Μελέτες όμως έχουν δείξει πως ακόμα και άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν διαταραχή στο κύκλωμα επιβράβευσης στον εγκέφαλο κινδυνεύουν να αναπτύξουν εθισμό στα ναρκωτικά και στο αλκοόλ εάν διαρκώς εκτίθενται σε αυτά.

Μελέτες της δρος Βόλκοφ έχουν δείξει πως πρωτεύοντα θηλαστικά δίχως προδιάθεση στον εθισμό μετατρέπονται σε μανιώδεις χρήστες κοκαΐνης όταν μειώνεται ο αριθμός των υποδοχέων D2 στον εγκέφαλό τους. Πώς μπορεί να συμβεί αυτή η μείωση; Ενας τρόπος είναι η συνεχής έκθεσή τους σε στρεσογόνες κοινωνικές συνθήκες, σύμφωνα με τις έρευνές της.

Η μακροχρόνια χρήση ναρκωτικών συνήθως αρχίζει στην εφηβεία. Σε αυτούς που είναι ευάλωτοι η χρήση πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί πριν εξελιχθεί σε εθισμό. Στον εγκέφαλο του εφήβου τα κέντρα που είναι υπεύθυνα για την κρίση και τον αυτοέλεγχο βρίσκονται ακόμα σε ανάπτυξη με αποτέλεσμα πολλοί έφηβοι να είναι απρόσεχτοι σχετικά με τις αποφάσεις που παίρνουν και πιο ανοιχτοί στη λήψη ρίσκου.
– Η εφηβεία είναι γεμάτη με στρες και προβλήματα, μερικά από τα οποία είναι υπερβολικά, ενώ το στρες μπορεί να είναι ιδιαίτερα αυξημένο.
– Οι έφηβοι είναι κομφορμιστές, έτσι πολλοί τείνουν να θέλουν να κάνουν αυτό που κάνουν άλλοι έφηβοι ή κάνουν πράγματα που νομίζουν ότι θα τους εξομοιώσουν με τους άλλους.
– Αν κάποιος έφηβος δραματοποιεί τα γεγονότα, ο πειρασμός να το αντιμετωπίσει με κάποια ουσία είναι μεγάλος

Είναι, συνεπώς, σαφές πως στο ερώτημα «ποιος εθίζεται και ποιος όχι», η απάντηση εξαρτάται από την πολύπλοκη αλληλεπίδραση των γονιδίων, του περιβάλλοντος και της ψυχολογίας. Και δυστυχώς, της τύχης…