O Oρισμός : Η ελλειμματική προσοχή / υπερκινητικότητα – ΔΕΠΥ (Attention-Deficit Hyperactivity Disorder – ADHD) αποτελεί μία συστηματική συμπεριφορά του ατόμου που απαντάται συχνά κατά την παιδική ηλικία και ορίζεται από πληθώρα ειδικών ως διαταραχή, από μερικούς δε αναφέρεται και ως επιδημία, καθώς θεωρούν πως ως διαταραχή αφορά σεβαστό μέρος του παιδικού πληθυσμού. Εκδηλώνεται σε όλες τις εθνότητες, φυλετικές ομάδες και κοινωνικές τάξεις. Εμφανίζεται νωρίς στην αναπτυξιακή πορεία του ατόμου και επηρεάζει την ικανότητά του να συγκεντρώνεται σε αυτό που το βάζουν να κάνει.

Δεν πρόκειται για μια προσωρινή κατάσταση ή δυσκολία αλλά αντανακλά έναν τρόπο λειτουργίας του ατόμου που τείνει να χαρακτηρίζεται ως «μη φυσιολογικός». Υπάρχει διαχωρισμός, βάσει κριτηρίων, ανάμεσα στα παιδιά που τους αποδίδεται η διαταραχή και στα υπόλοιπα που απλώς παρουσιάζουν όμοια συμπτώματα. Η ΔΕΠΥ επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να φέρει εις πέρας τις απαιτήσεις της συγκεκριμένης ηλικίας, όπως αυτές έχουν καθοριστεί από την πλειοψηφία των ψυχολόγων και των παιδίατρων.

Στις ήπιες μορφές της, η «διαταραχή» υποχωρεί καθώς το παιδί μεγαλώνει και η συμπεριφορά του βελτιώνεται, φτάνοντας στο «φυσιολογικό» επίπεδο. Αυτό όμως δεν συμβαίνει με τις σοβαρότερες μορφές της διαταραχής. Γενικά, πρόκειται για έναν τρόπο λειτουργίας του ατόμου που έχει την τάση να εμμένει στο χρόνο.

Αν το μικρό σας µοιάζει στην κίνηση ή στις αντιδράσεις µε το γνωστό καρτούν, τον Ταζ, το τέρας της Ταζμανίας, µην πανικοβάλλεστε. ∆εν σηµαίνει ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα, επειδή απλώς τρέχει σαν τη σβούρα ή ορισµένες φορές είναι ανεξήγητα επιθετικό. Ενδέχεται να αντιδρά µε αυτό τον τρόπο γιατί κάτι του προκαλεί άγχος ή ακόµη γιατί µιµείται εσάς που τρέχετε αγχωµένοι να τα προλάβετε όλα. Είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που ένα παιδί πάσχει από το Σύνδρομο Υπερκινητικότητας-Παρορµητικότητας. Σύµφωνα µε επιδηµιολογικά στοιχεία, µόλις το 3-5% των παιδιών σχολικής ηλικίας αντιµετωπίζουν τέτοιου είδους διαταραχή, µολονότι πολύς λόγος γίνεται για το σύνδρομο.

Πότε το παιδί είναι απλώς υπερδραστήριο
Οι περιπτώσεις που αναφέρουµε δεν θα πρέπει να σας ανησυχήσουν, γιατί δεν πρόκειται για σύνδροµο. Όπως, ωστόσο, υποστηρίζουν οι ειδικοί, θα πρέπει να προσπαθήσετε να αντιμετωπίσετε τέτοιες συμπεριφορές, ώστε να βοηθήσετε το παιδί να ισορροπήσει. Tο παιδί μπορεί να είναι υπερδραστήριο επειδή:
● Μιμείται εσάς.
Τι να κάνετε: Αν και δεν είναι εύκολο να αλλάξετε, τουλάχιστον θα πρέπει να προσπαθήσετε να ελέγξετε το άγχος σας. Θα κάνει καλό και σε εσάς και στο µικρό σας.
● Είναι υπερβολικά δεμένο συναισθηµατικά µαζί σας και δεν µπορεί να συνηθίσει την καινούργια πραγµατικότητα του παιδικού σταθµού ή του σχολείου.
Τι να κάνετε: Θα το βοηθήσετε να προσαρµοστεί πιο εύκολα στη νέα κατάσταση, αν το πείσετε ότι θα συνεχίσετε να είστε δίπλα του, σε όποια οµάδα κι αν ενταχθεί.
● Νιώθει ότι το παραµελείτε και θέλει να τραβήξει την προσοχή σας.
Τι να κάνετε : Αφιερώστε στο παιδί περισσότερο χρόνο.
● Στενοχωριέται επειδή καυγαδίζετε συνέχεια µε το/τη σύντροφό σας και εκδηλώνεται με αυτό τον τρόπο.
Τι να κάνετε: Η λύση δεν είναι εύκολη, πρέπει όμως να προσπαθήσετε τουλάχιστον να αποφεύγετε κατά το δυνατόν τις συγκρούσεις μπροστά του.
Ποια σημάδια κρούουν τον κώδωνα κινδύνου
Υπάρχουν συμπεριφορές που µπορεί να μαρτυρούν την ύπαρξη μιας παθολογίας, γεγονός που σημαίνει ότι, αν υποπέσουν στην αντίληψή σας, θα πρέπει να πάτε το παιδί σας στο γιατρό. Ανάλογα µε την ηλικία του παιδιού, δώστε προσοχή και συμβουλευτείτε ειδικό όταν:
● Στην ηλικία των τριών-τεσσάρων ετών Είναι πολύ ζωηρό, περπατά και κινείται άτσαλα (έλλειψη συντονισµού).
Προσοχή: Πρέπει φυσικά να έχει αποκλειστεί η περίπτωση να αντιδρά µε αυτό τον τρόπο επειδή είναι κακοµαθημένο ή νιώθει ανασφάλεια.
● Στον παιδικό σταθμό ή στο σχολείο ∆εν μπορεί να ενταχθεί στη λογική της ομάδας, με αποτέλεσμα να έχει προβλήµατα στις σχέσεις του µε τους συµµαθητές του και τους εκπαιδευτικούς. Ειδικότερα, μπορεί: › Να είναι επιθετικό. › Να μην μπορεί να καθίσει όση ώρα απαιτείται στο θρανίο. › Να µην υπακούει σε κανόνες και να είναι πολύ παρορμητικό. › Να µη συμμετέχει σε σχολικές δραστηριότητες εκτός μαθήματος. › Να αντιμετωπίζει δυσκολίες στο σχολείο. Σε αυτή την περίπτωση, είτε παρουσιάζει αδυναμία συγκέντρωσης, με αποτέλεσµα να μην μπορεί να παρακολουθήσει το μάθηµα και να μελετήσει, είτε δυσκολεύεται να διαβάσει ή να γράψει. › Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι ορισµένα υπερκινητικά παιδιά, στην ηλικία του ενός-ενάμισι έτους, κοιμούνται λίγο, αντιδρούν και κινούν τα πόδια και τα χέρια τους νευρικά, έχουν πολλούς κολικούς και αυτά τα συμπτώματα δεν υποχωρούν όσο μεγαλώνουν.

Σε όποια περίπτωση και αν φαινομενικά ανήκει το παιδί σας το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι καταρχήν να  βάλετε κάτω τα πράγματα και να δείτε αν συμπίπτουν κάποιες ενδείξεις με του παιδιού σας ώστε καταρχήν να καταλάβετε αν πράγματι πρέπει να το αντιμετωπίσετε και με ποιό τρόπο.Σίγουρα η πιο ενδεδειγμένη λύση είναι η επίσκεψη σε έναν ειδικό ώστε να είστε σίγουροι.